Przejdź do zawartości

Biegus płaskodzioby

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biegus płaskodzioby
Calidris falcinellus[1]
(Pontoppidan, 1763)
Ilustracja
Dorosły latem
Ilustracja
Małe stadko
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

bekasowce

Rodzina

bekasowate

Podrodzina

biegusy

Plemię

Calidrini

Rodzaj

Calidris

Gatunek

biegus płaskodzioby

Synonimy
  • Scolopax Falcinellus Pontoppidan, 1763[2]
  • Limicola falcinellus (Pontoppidan, 1763)[2]
Podgatunki
  • C. f. falcinellus (Pontoppidan, 1763)
  • C. f. sibirica (Dresser, 1876)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     lęgowiska C. f. falcinellus

     lęgowiska C. f. sibirica

     zimowiska

Biegus płaskodzioby[4], biegusik (Calidris falcinellus) – gatunek małego, wędrownego ptaka brodzącego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie jest zagrożony wyginięciem.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Biegus płaskodzioby zamieszkuje w zależności od podgatunku[2][5]:

W Polsce skrajnie nielicznie przelotny ptak, spotykany od połowy kwietnia do września, z czego najliczniej spotykany jest w czerwcu[6][7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Wygląd
Brak dymorfizmu płciowego, wiekowy słabo zaznaczony. Nieco mniejszy od biegusa zmiennego ptak o smukłej sylwetce, krótkich, brudnozielonych nogach przez które wydaje się nieco ociężały i skulony oraz długi, z czarnym dziobem z nieco zagiętą końcówką[7]. Odróżniany od innych biegusów po wielkości, wolniejszych ruchach, ciemnym wierzchu i białym spodzie[7]. We wszystkich szatach biała brew. Dorosłe osobniki latem mają pióra na wierzchu biało-płowo zakończone, biały pas przypominający literę ,,V”, plamy w kształcie grotów na piersi oraz wyraźną, ciemną plamę na kantarku (u młodych ptaków rozmytą). Wierzch głowy ciemny. Dorosłe zimą są szare z wierzchu z czarnymi środkami piór na pokrywach skrzydłowych. Młode ptaki w szacie juwenalnej mają upierzenie jak u dorosłych, ale wierzch ciała bardziej kontrastowy, a kreski na piersi bardziej kuliste[7].

W locie wydaje wibrujące, trelujące „cziurrip”, poza tym głos podobny do biegusa zmiennego[7].

Wymiary średnie[7]
długość ciała ok. 15–18 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 32–37 cm
masa ciała ok. 25–50 g

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Jaja biegus płaskodziobego mają brązowe tło z nieregularnymi, ciemnymi plamkami.

Tryb życia

[edytuj | edytuj kod]

Gniazduje pojedynczo lub w niewielkich skupieniach w północnej Eurazji, zimuje punktowo w południowej Azji i wschodniej oraz południowej Afryce; podczas wędrówek zatrzymuje się w na wybrzeżach i błotnych akwenach wodnych. Zasiedla torfowiska i bagna porośnięte ubogą roślinnością. Jest wszystkożerny, zjada bezkręgowce, m.in. owady, pierścienice, mięczaki i skorupiaki oraz nasiona roślin. Pokarm zbiera z wody i błota, nie sonduje dziobem podłoża.

Rozród

[edytuj | edytuj kod]

Jest gatunkiem monogamicznym. Samiec wiosną buduje zwykle 2-3 gniazda, po czym samica wybiera jedno z nich. Ma ono postać wgłębienia w ziemi, bądź kępie roślin, wyłożone jest materiałem roślinnym. Od czerwca do początku lipca samica składa 4 jaja (rzadko 3), które są wysiadywane przez samca i samicę. Po około 21-22 dniach inkubacji wykluwają się młode, które od momentu urodzenia umieją zdobywać pokarm. Później opieką zajmuje się tylko samiec.

Przedstawiciel podgatunku C. f. sibirica sfotografowany w Indiach

Status i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa płaskodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Wetlands International w 2006 roku szacowała liczebność światowej populacji na 86–89 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[8].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Limicola falcinellus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-03-01] (ang.).
  2. a b c Broad-billed Sandpiper (Limicola falcinellus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  3. a b Calidris falcinellus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-12].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, Crab-plover, coursers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-12]. (ang.).
  6. Michał Radziszewski i inni red., Ilustrowana encyklopedia ptaków Polski: przewodnik ornitologa, Bełchatów : Warszawa: Fenix ; PZWL Wydawnictwo Lekarskie Sp. z o.o, 2022, s. 176, ISBN 978-83-65808-48-6 [dostęp 2023-12-02].
  7. a b c d e f Lars Svensson i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie II poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa : [Marki]: Multico Oficyna Wydawnicza ; we współpracy z Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptaków, 2021, s. 150, ISBN 978-83-7763-530-8 [dostęp 2023-12-02].
  8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]